Cole L.J., et al. (including T. Petanidou) (2020). A critical analysis of potential for EU Common Agricultural Policy measures to support wild pollinators on farmland. Journal of Applied Ecology 57(4): 681-694.

1. Η εντατικοποίηση της γεωργίας, και κατά συνέπεια η απώλεια ενδιαιτημάτων υψηλής ποιότητας, αποτελούν τους βασικούς λόγους μείωσης των εντόμων επικονιαστών. Με σκοπό την ελάφρυνση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στη γεωργία, η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) του 2014 της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθόρισε μια ομάδα οικοσυστημικών και τοπιακών χαρακτηριστικών (Περιοχές Οικολογικής Εστίασης: ΠΟΕ) που απαιτείται από τους γεωργούς να επιλέξουν ώστε να τύχουν βασικής χρηματοδότησης για τα αγροκτήματά τους. Στοχεύοντας στην πληροφόρηση της μετά το 2020 ΚΑΠ, αξιολογήσαμε σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τις διάφορες εκδοχές των ΠΟΕ, με σκοπό τον καθορισμό της δυνατότητάς τους να υποστηρίζουν τα έντομα επικονιαστές υπό συνθήκες κανονικής (συνήθους) διαχείρισης και διαχείρισης φιλικής προς τους επικονιαστές.

2. Εφαρμόσθηκε μια δομημένη διαδικασία του εργαλείου «Τεχνική των Δελφών», με συμμετοχή 22 ειδικών από 18 Ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίοι αξιολόγησαν τις εκδοχές των ΠΟΕ. Λαμβάνοντας υπόψιν τις απαιτήσεις των σημαντικών ομάδων επικονιαστών εφ’ όλου του κύκλου ζωής τους (βομβίνοι, μοναχικές μέλισσες και συρφίδες), κάθε εκδοχή αξιολογήθηκε για την δυνατότητά της να προσφέρει νομή, περιοχές φωλιάσματος για τις μέλισσες και απαιτούμενους πόρους για τις συρφίδες.

3. Οι διάφορες εκδοχές των ΠΟΕ διέφεραν σημαντικά ως προς τους πόρους που αναμένονταν να προσφέρουν, με αποτελεσματικότητα που ποίκιλλε γεωγραφικά και χρονικά. Για παράδειγμα, τα όρια των χωραφιών προσφέρουν σχετικά καλή νομή καθ’ όλη τη διάρκεια της παραγωγικής περιόδου στη Νότιο και Ανατολική Ευρώπη, κάτι που δεν συμβαίνει νωρίς την άνοιξη στην Βόρειο και Δυτική Ευρώπη. Υπό συνήθεις συνθήκες διαχείρισης, καμία εκδοχή ΠΟΕ δεν έλαβε υψηλή βαθμολογία για τις διάφορες κατηγορίες εξεταζόμενων πόρων, ενώ παρατηρήθηκε μειωμένη ανθονομή προς το τέλος της παραγωγικής περιόδου.

4. Οι ειδικοί αναγνώρισαν την ύπαρξη σημαντικών ευκαιριών βελτίωσης της ποιότητας των ενδιαιτημάτων με την υιοθέτηση διαχείρισης φιλικής προς τους επικονιαστές. Η απλή, πάντως, βελτίωση διαχείρισης θεωρήθηκε απίθανο να διασφαλίσει τις απαιτήσεις πόρων για όλους τους επικονιαστές. Οι αναλύσεις μας δείχνουν ότι ο συνδυασμός κακής διαχείρισης, οι διαφορές ως προς την ποιότητα ενδιαιτήματος για τους υπάρχοντες επικονιαστές και η επιλογή ανάπτυξης παρεμβαλλόμενων και αζωτοδεσμευτικών καλλιεργειών περιορίζουν σοβαρά την δυνατότητα των ΠΟΕ να υποστηρίξουν επικονιαστές στα Ευρωπαϊκά γεωργικά τοπία.

5. Συμπεράσματα για άσκηση πολιτικών. Για την διατήρηση των επικονιαστών και την προστασία των υπηρεσιών επικονίασης, η έρευνά μας υπογραμμίζει την ανάγκη δημιουργίας μιας ποικιλίας αλληλοσυνδεόμενων ενδιαιτημάτων υπό καθεστώς καλής διαχείρισης, τα οποία είναι συμπληρωματικά ως προς τους πόρους που προσφέρουν. Προς αυτή την κατεύθυνση, η μετά το 2020 ΚΑΠ θα πρέπει να υιοθετήσει μια ολιστική οπτική υλοποίησης, η οποία θα ενοποιεί τα διάφορα μέσα για την προστασία της βιοποικιλότητας (π.χ. επαυξημένη υποθετικότητα, οικολογικά σχέδια, Αγρο-Περιβαλλοντικά και Κλιματικά Μέτρα). Για την βελτίωση της ποιότητας των ενδιαιτημάτων συνιστούμε ένα αποτελεσματικό σχήμα παρακολούθησης (monitoring) με στοχοθετημένους δείκτες. Τέλος, θεωρούμε ότι η χωρική εφαρμογή των διάφορων εκδοχών ΠΟΕ θα διευκολυνθεί με την υιοθέτηση κινήτρων που θα προάγουν την συνεργασία μεταξύ των διαχειριστών γης.

Source