Avtzis, D.N., Stara, K., Sgardeli, V., Betsis, A., Diamandis, S., Healey, J.R., Kapsalis, E., Kati, V., Korakis, G., Marini Govigli, V., Monokrousos, N., Muggia, L., Nitsiakos, V., Papadatou, E., Papaioannou, H., Rohrer, A., Τsiakiris, R., Van Houtan, K.S., Vokou, D., Wong, J.L.G., Halley, J.M. 2018. Quantifying the conservation value of Sacred Natural Sites. Biological Conservation, 222, pp. 95-103.
Ιεροί Φυσικοί Τόποι [(ΙΦΤ), Sacred Natural Sites (SNS)] υπάρχουν σε όλον τον πλανήτη. Είναι τόποι με ιδιαίτερη πνευματική αξία για τους κατοίκους τους, όπου εφαρμόζονταν αυστηροί κανόνες ως προς τη διαχείρισή τους και την εκμετάλλευση των προϊόντων που παρήγαγαν. Λόγω αυτού του ιδιότυπου καθεστώτος, θεωρείται ότι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε παρά πολύ περιορισμένη σχετική έρευνα που να αξιολογεί τη σημασία τους για τη διατήρηση των διαφορετικών ομάδων οργανισμών. Προς τούτο μελετήθηκαν ιερά δάση στην περιοχή της Ηπείρου, όπου έχουν διατηρηθεί προστατευόμενα, κυρίως μέσω της θρησκείας, για εκατοντάδες χρόνια. Με βάση ιστορικά, εθνογραφικά και οικολογικά κριτήρια επιλέχθηκαν οκτώ ιερά δάση και οκτώ περιοχές-ελέγχου, όμοιου δασικού χαρακτήρα. Σε αυτές μελετήθηκαν οκτώ ταξινομικές ομάδες που καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα οργανισμών: νηματώδεις, μύκητες, έντομα, νυχτερίδες, στρουθιόμορφα πτηνά, λειχήνες, ποώδη και ξυλώδη φυτά. Διαπιστώθηκε ότι τα ιερά δάση υπερτερούν σε μικρό αλλά σημαντικό βαθμό ως προς τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, γεγονός που εκφράζεται με ποικίλους τρόπους. Έντονη υπεροχή παρουσιάζει η β-ποικιλότητα, δείχνοντας ότι υπάρχουν περισσότερο διακριτά σύνολα ειδών στα ιερά δάση σε σχέση με τις περιοχές ελέγχου. Διαπιστώθηκε επίσης ότι η συμβολή των ιερών δασών στη διατήρηση της βιοποικιλότητας επηρεάζεται από την επικρατούσα βλάστηση και το καθεστώς διαχείρισης κατά το παρελθόν, ενώ διαφοροποιείται ανάλογα με την ταξινομική ομάδα οργανισμών. Έχει υποστηριχθεί ότι, λόγω της συνήθως μικρής τους έκτασης, η σημασία των ΙΦΤ για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι οριακή, αφού η έκταση κάθε περιοχής καθορίζει το πλήθος των ειδών που μπορεί να συντηρήσει. Με δεδομένο ότι τα ιερά δάση που μελετήθηκαν ανήκουν στις κατώτερες κλάσεις έκτασης (5 έως 116 ha) προστατευόμενων περιοχών σε παγκόσμια κλίμακα, ακόμη και το μικρό πλεονέκτημα που διαπιστώθηκε καταδεικνύει την αξία που αυτά έχουν, ειδικά εάν ενσωματωθούν σε δίκτυα προστατευόμενων περιοχών.