Koutsias N., Panourgiα K., Nakas G., Petanidou T. (2024). The importance of landscape and fire-history as factors explaining short- and medium-term post-fire vegetation recovery in a Mediterranean island using Sentinel-2 satellite data. Science of the Total Environment 957: 177443 https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2024.177443

Η φωτιά αποτελεί φυσική και ανθρωπογενή διεργασία, και υπό συγκεκριμένες συνθήκες αποφασιστική διαταραχή, που διαμορφώνει την ανάπτυξη και οικολογία των Μεσογειακών οικοσυστημάτων. Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στην παρακολούθηση της μεταπυρικής αναγέννησης της βλάστησης μέσω μεθόδων τηλεπισκόπησης, συγκεκριμένα χρησιμοποιώντας δεδομένα δορυφορικών εικόνων Sentinel-2 και φασματικών δεικτών ως υποκατάστατων της σφοδρότητας της φωτιάς και της μεταπυρικής αναγέννησης. Επιπλέον, συνεκτιμήθηκαν παράγοντες όπως η συχνότητα της φωτιάς, οι τοπογραφικές μεταβλητές (υψόμετρο, κλίση, προσανατολισμός) και οι τύποι κάλυψης γης πριν από τη φωτιά. Η έρευνα καλύπτει την περίοδο 2017-2021 και εστιάζει στη νότια περιοχή της Νήσου Χίου, η οποία υπέστη δύο διαδοχικές πυρκαγιές, το 2012 και το 2016. Για την εκτίμηση των παραγόντων που επηρεάζουν την αποκατάσταση της βλάστησης, εφαρμόστηκαν Αρνητικά Διωνυμικά Γενικευμένα Γραμμικά Μοντέλα (Negative Binomial Generalized Linear Models – GLM) και Γενικευμένα Προσθετικά Μοντέλα (Generalized Additive Models – GAM). Είναι ενδιαφέρον ότι η συχνότητα των πυρκαγιών δεν βρέθηκε να είχε επηρεάσει σημαντικά την αναγέννηση της βλάστησης, αφού οι περιοχές που κάηκαν άπαξ (το 2016) δεν είχαν σημαντικές διαφορές από εκείνες που κάηκαν δύο φορές (2012 και 2016) ως προς τον ρυθμό αναγέννησης. Η ανάλυση ανέδειξε ένα διακριτό μοτίβο αναγέννησης, με το πρώτο μεταπυρικό έτος να διαφοροποιείται σε σχέση με τα επόμενα έτη. Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως το υψόμετρο, η κλίση, ο προσανατολισμός και οι τύποι κάλυψης γης πριν από τη φωτιά αναδείχθηκαν ως καθοριστικοί για τους ρυθμούς αναγέννησης κατά το πρώτο μεταπυρικό έτος. Στο πέμπτο μεταπυρικό έτος, σημαντικότεροι παράγοντες αναδείχθηκαν το υψόμετρο, η σφοδρότητα της φωτιάς και οι τύποι κάλυψης γης πριν από τη φωτιά, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι επιδράσεις διαφοροποιούνται με την πάροδο του χρόνου. Το υψόμετρο και η σφοδρότητα της φωτιάς παρουσίασαν μη γραμμικές συσχετίσεις, γεγονός που δικαιολογεί τη χρήση ενός εξομαλυντή GAM για τις δύο μεταβλητές. Οι περιοχές με υψηλή σφοδρότητα παρουσίασαν ταχύτερη αποκατάσταση, πιθανώς λόγω του αυξημένου διαθέσιμου χώρου για αναγέννηση.