Zografou K., Kati V., Grill A., Wilson R.J., Tzirkalli E., Pamperis L.N., Halley J.M. 2014. Signals of Climate Change in Butterfly Communities in a Mediterranean Protected Area. PLoS ONE 9(1): e87245. doi:10.1371/journal.pone.0087245

Το Ευρωπαϊκό δίκτυο των προστατευόμενων περιοχών θα μπορούσε να καταστεί ανεπαρκές υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής, σε περίπτωση που τα είδη αλλάξουν την κατανομή τους προς μεγαλύτερα γεωγραφικά πλάτη και υψόμετρα, όπως αναμένεται. Ιδιαίτερα η περιοχή της Μεσογείου είναι ανεπαρκώς μελετημένη ως προς τις αναμενόμενες αποκρίσεις των ειδών στην κλιματική αλλαγή. Η παρούσα έρευνα αφορά στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις πεταλούδες, θεωρώντας ως υπόθεση εργασίας το Εθνικό Πάρκο της Δαδιάς. Για αυτό το σκοπό, διερευνήσαμε την αλλαγή της βιοκοινότητας των πεταλούδων σε μακροχρόνια (1998-2011/2012) και βραχυχρόνια βάση (2011-2012), συλλέγοντας δεδομένα σχετικής αφθονίας των ειδών σε 21 και 18 διαδρομές για τα έτη 2011 και 2012 αντίστοιχα, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1998. Η θερμοκρασιακή μεταβολή εκτιμήθηκε για ένα διάστημα 22 ετών (1990-2012), εντός του οποίου πραγματοποιήθηκαν και οι τρεις δειγματοληψίες. Εκτιμήσαμε τις αλλαγές στη σύνθεση της βιοκοινότητας και στην ποικιλότητα των πεταλούδων, θεωρώντας (α) την κατανομή των ειδών ως προς το υψόμετρο στην Ελλάδα, και (β) τον Ευρωπαϊκό «Θερμοκρασιακό δείκτη της βιοκοινότητας», ο οποίος υπολογίζεται ως ο μέσος όρος των θερμοκρασιών των περιοχών όπου απαντάται κάθε είδος στην Ευρώπη, σταθμισμένος με την αφθονία του κάθε είδους ανά δειγματοληπτική περιοχή και έτος. Παρά το μακροχρόνιο καθεστώς προστασίας στην περιοχή του Ε.Π. της Δαδιάς και την επακόλουθη σταθερότητα των χρήσεων γης στην περιοχή μελέτης, βρήκαμε μια αξιοσημείωτη αλλαγή στη σύνθεση της βιοκοινότητας των πεταλούδων κατά το διάστημα των 13 ετών, συνακόλουθα με μια αύξηση της μέσης ετήσιας θερμοκρασίας της τάξεως του 0.95°C. Αντίθετα, η ανάλυσή μας δεν έδειξε να υπάρχει σημαντική μεταβλητότητα στη σύνθεση της βιοκοινότητας μεταξύ δύο διαδοχικών ετών (2011-12), υποδηλώνοντας πως η μεταβλητότητα της σύνθεσης της βιοκοινότητας σε μακροχρόνια βάση μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μακροχρόνιων περιβαλλοντικών αλλαγών, όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη. Παρατηρήσαμε μια αύξηση της αφθονίας των ειδών που προτιμούν ενδιαιτήματα χαμηλότερων υψομέτρων, ενώ αντίθετα οι αφθονίες των ειδών που ενδιαιτούν σε μεγαλύτερα υψόμετρα μειώθηκαν. Ο Θερμοκρασιακός Δείκτης της Βιοκοινότητας βρέθηκε να αυξάνεται σε όλα τα ενδιαιτήματα, πλην των αγροτικών περιοχών. Αν παρόμοιες αλλαγές καταγραφούν και σε άλλες προστατευόμενες περιοχές και σε άλλες ταξινομικές ομάδες στη Μεσόγειο, είναι αναγκαία η υιοθέτηση μιας νέας οπτικής και ο σχεδιασμός νέων μέτρων προστασίας και διαχείρισης στην Ευρώπη, για τη διατήρησης των ειδών σε μακροχρόνια βάση.

http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0087245